معایب نشستن پای کامپیوتر برای ساعات طولانی چیست؟
1- اختلال در عملکرد بینایی در کاربران رایانه که طولانی مدت با رایانه کار می کنند:
خستگی عضلات چشم، سوزش و قرمزی چشم، اشک ریزش، دوبینی یا تاری دید، خارش چشم و بعضاً سردرد مشاهده می شود. ولی تاکنون هیچ گونه اختلال پاتولوژیک یا بیماری جدی چشم در کاربران رایانه دیده نشده است.ممکن است این تصور ایجاد گردد که تماس با اشعه ساطع شده از کامپیوتر سبب آب مروارید گردد، ولی تحقیقات انجام شده نشان می دهد هیچ ارتباطی بین این دو وجود ندارد.
به نظر می رسد اختلالات بینایی ناشی از کار با رایانه را در سه گروه بتوان تقسیم بندی کرد:
الف) اختلالات مربوط به ظرفیت بینایی کاربر
ب) مشخصات فیزیکی صفحة نمایشگر
ج) میزان روشنایی محیط کار
2 -اختلالات اسکلتی - عضلانی:
این اختلالات شایعتر از مشکلات بینایی می باشند.درصد زیادی از کاربران از درد گردن، شانه و کمر شاکی هستند.
درد در مچ دست نیز دیده می شود.خطر سندرم مچ دست نیز در کاربران بالا می باشد.مهمترین عامل در ایجاد این اختلالات وضعیت قرارگیری کاربر است.اکثر کاربران برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت قرار می گیرندکه بعضاً وضعیت نامناسبی است.این امر فشار مکانیکی مضاعفی را بر عضلات گردن، شانه و پشت اعمال می کند.از طرف دیگر حرکات تکراری هم بعنوان عامل دوم در ایجاد فشار بر روی گروههای عضلانی مؤثر است.بسیاری از این شرایط را می توان با طراحی مناسب محیط کار تصحیح کرد.
3 -استرس شغلی:
در اکثر کاربران به دلیل حجم بالای کار و کنترل کم روی آن دچار استرس می باشند.که در دراز مدت مشکلات جسمی و روحی چندی را به دنبال دارد.
4 -امواج الکترو مغناطیس:
یکی دیگر از مسائلی که در بین کاربران ایجاد نگرانی نموده است، مواجهه با امواج الکترومغناطیس و خطری است که بر روی سیستم تولید مثلی کاربران ایجاد می کند.طی مطالعات چندی که به انجام رسیده است، هیچ ارتباطی بین مواجهه با این امواج و آثار سوء روی سیستم تولید مثل و سرانجام حاملگی دیده نشده است.
نکات ارگونومیکی در کار با رایانه:
1 -میزکار:
الف) ارتفاع میز کار: می بایست قابل تنظیم باشد تا کاربر با ایجاد تغییرات مناسب در ارتفاع میز و تدارک ارگونومی مناسب جهت استقرار صفحه نمایش و صفحه کلید برای خود شرایط مطلوبی فراهم کند.
برخی از متخصصین (Anon; Andersson; Ortengren; Kaplan )توصیه کرده اند که ارتفاع میز تایپ کوتاهتر از میز نوشتن باشد. Dainoff توصیه می کندارتفاع صفحه کلید برابر با ارتفاع آرنج باشد بطوریکه در هنگام کار ساعدها تقریباً موازی با افق قرار گیرند و همچنین زاویه بین مچ دست و ساعد حدود 10-5 درجه باشد.
نکته: اگر ارتفاع میز غیر قابل تغییر و تنظیم باشد ارتفاع آن باید حدود 70 سانتیمتر انتخاب شود.
ب) ضخامت میزکار:
باید به اندازه کافی و مناسب ضخامت داشته باشد ولی اقتصادی تر آن است که این ضخامت از 20 میلیمتر تجاوز نکند.
ج) عرض میز کار:
باید به اندازه ای باشد که از جای کافی برای صفحه نمایش، صفحه کلید ونیز از فضایی مناسب برای قرار گرفتن پیش نویسها یا اسناد برخوردار باشد.این مقدار 90 سانتیمتر توصیه شده است.
2- ارتفاع صفحه نمایش و چرخش:
بایستی قابل تنظیم باشند.کاربر بایستی بتواند کنتراست و روشنی صفحه نمایش را تنظیم نماید.صفحه نبایستی نور را منعکس کند و باید تصویری واضح بدهد.صفحه نمایش می بایست روبروی کاربر ودر نزدیکی صفحه کلید قرار گیرد.بهترین زاویه دید از 10 تا 30 درجه در زیر خط افقی که ازچشم کاربر عبور می کند،
می باشد.اکثر محققان فاصله کاربر و صفحه نمایش را 70-45 سانتیمتر ذکر کرده اند. برای به حداقل رساندن فشار بر روی گردن و کمر استفاده از گیره اوراق (Document Holder) توصیه شده است.
3 -محل ایده آل:
برای صفحه کلید محلی با ارتفاع مناسب و شیب منفی می باشد و محل ماوس باید 2-1 اینچ بالاتر از سطح محل صفحه کلید باشد.
4 - صندلی:
الف) صندلی باید از کیفیت مطلوب برخوردار باشد به نحوی که دارای روکش پارچه ای و پنج چرخ کاملاً قابل تنظیم و تغییر باشد.
ب) ارتفاع صندلی: توصیه می شود ارتفاع صندلی بین 50-38 سانتیمتر قابل تنظیم باشد.
ج) پشتی صندلی: باید قابل تغییر بین120-90 درجه باشد.اگر زاویه پشتی صندلی بیشتر از 110 درجه باشد،فشار وارد بر ستون فقرات کاهش می یابد.
5-زاویه آرنج کاربر ( زاویه بازو با ساعد) :
باید در حدود یا بیشتر از 90 درجه باشد که این عمل برای جلوگیری از تراکم و به هم فشردگی رگها و اعصاب آرنج می باشد.
6 -صدا:
باعث اختلال حواس، استرس، سفت شدن عضلات و افزایش ریسکهای آسیب زا هنگام کار می شود.از اینرو انتخاب محل کار آرام دارای اهمیت ویژه ای می باشد.
7 -زمان کار با رایانه حداکثر از 50 درصد زمان کار روزانه نباید تجاوز کند.
8- برای جلوگیری از خستگی چشم هر 15 دقیقه باید صفحه ای را با فاصله بیشتر (دورتر) از صفحه نمایش برای یک تا دو دقیقه نگاه کرد.(ترجیحاً اشیایی با فاصله 20 گام). همچنین پلک زدن سریع چشم نیز راه مؤثر دیگر می باشد.
9 -هر 60-30 دقیقه باید یک استراحت کوتاه مدت صورت بگیرد که در این مدت ایستادن حرکت و انجام فعالیتهای دیگر پیشنهاد می شود.
10 -توزیع روشنایی محل کار باید به شیوه ای باشد که هیچ چراغ درخشانی در صفحه نمایش دیده نشود.برای جلوگیری می توان وضعیت صفحه نمایش را به بالا یا پایین تغییر داده و یا از یک شیشه anti-glar بر روی صفحه استفاده کرد.
11 - نور طبیعی که از پنجره وارد محل کار می شود باید به گونه ای باشد که باعث تیره شدن صفحه نگردد.
12 -در هنگام استفاده از صفحه کلید مچ دست نبایستی به طرفین خم شود(مچ ها باید صاف و مستقیم باشد).
13-در هنگام کار با ماوس مچ دست بصورت راست و مستقیم باشد.
14 -بازو و آرنج به بدن چسبیده باشند.( در موقع کار با ماوس می توانند از بدن جدا باشند).
15- سر و گردن راست و مستقیم باشند.
16ا-گر کاربر بطور متناوب از تلفن استفاده می کند، تلفن باید به او نزدیک باشد.
17- تکیه گاه پا :
برای کاربران کوتاه قد، تکیه گاه می تواند بسیار سود مند باشد به گونه ای که آنها می توانند پاهای خود را بر روی آن گذاشته و از آویزان بودن آنها جلوگیری کنند.
18 - تکیه گاه ساعد صندلی :
تکیه گاه صندلی نباید با میز کار تداخل ایجاد کند.برای کار با صفحه کلید، هنگامی که کاربر ناچار است صندلی خود را تا آنجا که می شود به میز نزدیک کند، تکیه گاه ساعد ( تکیه گاه آرنج ) بایستی کوتاه باشد.اغلب در اینگونه شرایط، تکیه گاههای کوتاه، بر تکیه گاههای بلند برتری دارد.
19 - تکیه گاه مچ دست (Wrist rest ) :
بودن تکیه گاه مچ دست اجباری نیست، زیرا عادات کار با صفحه کلید و ماشین نویسی در میان افراد متفاوت است؛ به گونه ای که برخی از کاربران ترجیح می دهند که از تکیه گاه مچ دست استفاده کنند و برخی دیگر مایل هستند کار بدون استفاده از آن انجام دهند.باور این است که استفاده از تکیه گاه نرم ( ونه تکیه گاه سفت ) موجب می شود که هنگام کار با صفحه کلید، فشار کمتری به مچ دست وارد آید و خطر بروز تونل کارپال کاهش یابد.البته هنوز پژوهشها، به اثبات هرگونه برتری شایان توجه استفاده از تکیه گاههای مچ دست واین نکته توانا نیستند، که آیا استفاده از انواع نرم آنها، تغییری را در جهت تندرستی هر چه بیشتر کاربر ایجاد می کند یا خیر.
20 -تکیه گاه ناحیه کمر ( Lumbar Support ) :
یکی از عواملی که قابل تنظیم بودن آن مهم است، تکیه گاه ناحیه کمر است. معمولاً مورد استفاده قرار نمی گیرد، زیرا استفاده کنندگان، در وضعیت مستقیم و قائم بر روی صندلی
می نشینند و اغلب پشت خود را به صندلی نمی فشارند.اگر تکیه گاه ناحیه کمر، به ناحیه ای دیگر بجز ناحیه کمر فشار وارد آورد می تواند بسیار ناراحت کننده باشد.
21 - نگه دارنده پیش نویس ( Document Holder ) :
اگر کاربر به صفحه نمایش و محل استقرار پیش نویس پی در پی نگاه می کند، وضعیت خوب و مناسب، استقرار
پیش نویس بین صفحه نمایش و صفحه کلید است.برای کارهایی نظیر وارد کردن اطلاعات، اگر چه نیاز به نگاه کردن به صفحه نمایش کمتر می باشد، اما محل استقرار پیش نویس باید پشت صفحه کلید باشد و صفحه نمایش در کنار آن دو قرار گیرد.
کاهش خیرگی چشم و بازتابش ها از روی مانیتور صفحة نمایش:
خیرگی و بازتابش نور از روی صفحه نمایش می تواند سبب دشوار شدن خواندن مطالب شود.محیط مطلوب برای کار با صفحة نمایش پایانه های تصویری، اتاق بسیار تاریک قیرگون است. نبود هرگونه نوری در اتاق، سبب افزایش تباین و نمایان تر شدن نویسه ها می شود.البته این کار، در بسیاری از موارد امکان پذیر نیست.زیرا فعالیتهای دیگری نیز وجود دارند که به نور محیطی نیازمند هستند( مانند ارتباطات با دیگر همکاران و... ). با افزایش روشنایی محیط کار، میزان و شدت خیرگی ناشی از صفحة نمایش بیشتر می شود. مقدار روشنایی استاندارد محیط کار با رایانه
500-300 لوکس می باشد.
چندین روش گوناگون برای کاهش بازتاش صفحة نمایش وجود دارند که عبارتند از:
1- پنجره ها را با استفاده از پردة پارچه ای، پردة افقی یا عمودی بطور کامل یا جزیی بپوشانید.این وسایل میتوان در جایی نصب کردکه پوشانندة نور خورشید بوده و در عین حال کاربران چشم انداز بیرونی نیز داشته باشند.در بیشتر موارد، پرده های افقی چشم انداز بیرون را از بین می برند.
2- منابع روشنایی را در جای مناسب نصب کنید.چراغها باید در دو سوی کاربر استقرار یابند، نه در جلو یا پشت سر او، زیرا در چنین جاهایی چراغها سبب خیرگی مستقیم، خیرگی غیر مستقیم و بازتاب شدید نور می شوند.
3- از روشنایی هدایت شده استفاده کنید.
4- موقعیت رایانه می بایست به گونه ای باشد که کاربر روبروی پنجره قرار نگیرد.زیرا اختلاف درخشندگی بسیار شدید که میان صفحة نمایش و پنجره بوجود می آید، سبب ناراحتی ناشی از خیرگی می شود.همچنین کاربر نبایستی پشت به پنجره قرار گیرد زیرا بازتابش نوری که از پنجره به صفحه نمایش می رسد اجتناب ناپذیر است.صفحة نمایش باید نسبت به پنجره در زاویة 90 درجه قرار بگیرد. همچنین می توان موقعیت رایانه را از ناحیة روشن دفتر کار، به ناحیة تاریکتر منتقل کرد.این کار،تباین زمینه و نویسه ها را بهبود می بخشد.
5 - صفحة نمایش را بچرخانید، بطوریکه بازتابش نور چراغهای سقفی و دیگر منابع روشنایی از روی صفحه، کنترل شود.